Trong khuôn khổ Bản hợp tác được ký kết giữa tổ chức Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) vào tháng 6 năm 2019, Chương trình hợp tác Việt-Đức “Đổi mới Đào tạo nghề Việt Nam” đã phối hợp cùng ILO hỗ trợ Chính phủ Việt Nam, đặc biệt là Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (GDNN), Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội trong công tác đổi mới nâng cao chất lượng GDNN. Trong phạm vi hợp tác, hai bên đã tư vấn nhiều khuyến nghị sửa đổi Bộ luật Lao động, tập trung vào Chương 4: Giáo dục nghề nghiệp và Phát triển Kỹ năng nghề. Các khuyến nghị quan trọng, đặc biệt liên quan đến sự tham gia của khối doanh nghiệp trong GDNN, đã được tiếp thu trong Bộ luật sửa đổi được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2019 với hơn 90% biểu quyết tán thành.
“Những điểm mới trong Bộ Luật Lao động sửa đổi 2019 tạo cơ sở pháp lý để thúc đẩy sự tham gia sâu rộng của khối doanh nghiệp trong các hoạt động GDNN và nhân rộng mô hình đào tạo phối hợp, từ đó nâng cao tính cạnh tranh và chất lượng của nguồn nhân lực Việt Nam, đáp ứng thị trường lao động”, TS Trương Anh Dũng, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục GDNN cho biết.
Thứ nhất, theo Bộ Luật Lao động sửa đổi, sự tham gia của doanh nghiêp trong GDNN không chỉ giới hạn bởi việc đào tạo nghề nghiệp và phát triển kỹ năng nghề cho người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp mà còn cho người lao động khác trong xã hội: “Người lao động được tự do lựa chọn đào tạo nghề nghiệp, tham gia đánh giá, công nhận kỹ năng nghề quốc gia, phát triển năng lực nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu việc làm và khả năng của mình”. Điều này bao gồm việc cung cấp đào tạo cho người lao động tham gia các các khóa đào tạo nghề ở trình độ sơ cấp, người tập nghề tại doanh nghiệp với thời hạn không quá ba tháng và người học nghề theo thời hạn quy định trong các văn bản pháp luật về GDNN.
Thứ hai, Bộ Luật Lao động sửa đổi lần đầu tiên đưa ra quy định rõ ràng khuyến khích các doanh nghiệp “phối hợp với cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo các trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác theo quy định”. Điều này tạo tiền để cho việc ban hành các văn bản dưới luật quy định cụ thể hơn về quan hệ pháp luật giữa các bên: Nhà nước – Doanh nghiệp – Nhà trường – Người học.
Thứ ba, Bộ Luật Lao động sửa đổi tạo cơ sở pháp lý cho mô hình đào tạo trong đó “người sử dụng lao động tuyển người vào để đào tạo nghề nghiệp tại nơi làm việc”, với thời gian đào tạo theo chương trình đào tạo của từng trình độ mà học viên theo học. Năm 2017, Bộ LĐ-TB&XH đã ban hành Thông tư 29/2017/TT-BLD-TBXH quy định hai hình thức liên kết đào tạo giữa cơ sở GDNN và doanh nghiệp là liên kết phối hợp đào tạo và liên kết đặt lớp đào tạo, trong đó đào tạo tại doanh nghiệp chiếm tối đa 40% khối lượng của chương trình đào tạo. Tuy nhiên, cả hai trường hợp này đều chưa có quy định cụ thể để điều chỉnh quan hệ pháp lý giữa doanh nghiệp và người học cũng như mặc định công tác tuyển sinh là trách nhiệm của riêng cơ sở GDNN.
Ngoài ra, theo Bộ Luật Lao động sửa đổi, doanh nghiệp được khuyến khích tích cực tham gia vào các hoạt động của Hội đồng kỹ năng nghề, bao gồm “dự báo nhu cầu và xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề; tổ chức đánh giá và công nhận kỹ năng nghề; phát triển năng lực nghề nghiệp cho người lao động”.
Bộ Luật Lao động sửa đổi đề ra nhiều cơ chế mới cho phép doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào các hoạt động GDNN. Trong quá trình tham vấn tiếp theo, Tổng cục GDNN sẽ xây dựng những văn bản hướng dẫn cụ thể các cơ chế hợp tác giữa doanh nghiệp và khu vực GDNN. Đây cũng sẽ là một cơ hội lớn để các bên tham gia xác định vai trò và trách nhiệm của mình trong một hệ thống GDNN hướng cầu ở Việt Nam.
Tham khảo Bộ Luật Lao động sửa đổi 2019: http://bit.ly/2rjUxvQ
